Najczęściej zadawane pytania
w moich rozmowach z frankowiczami.

Jesteś na drodze do finansowej wolności, ale Twoje lęki, obawy i niepokoje są uzasadnione, jak setki ludzi przed Tobą. Nie chcemy, żeby ta droga do życia bez kredytu kojarzyła Ci się ze stresem.  Chcemy zdjąć z Ciebie ten ciężar i pozwolić cieszyć spokojem, do minimum ograniczając stresujące sytuacje. Prawo-Mocni rozumieją Ciebie doskonale, gdyż sami byli w takiej sytuacji. Dla nich nie ma głupich pytań czy tematów niewartych omówienia bez względu na to na jakim etapie jest Twoja sprawa. Pozew banku to ogromne wyzwanie praktycznie dla każdego i nierzadko towarzyszą temu procesowani ekstremalne emocje. Nikt nie wiem o tym lepiej niż Prawo-Mocni Pomocni. Dobrze jest mieć ich w swojej drużynie i móc z nimi porozmawiać zawsze, kiedy tego potrzebujesz.

Masz wiele możliwości kontaktu w zależności od Twoich preferencji. Możesz się z nimi skontaktować w dogodny dla siebie sposób:

Mejlowo z każdym naszym Prawo-Mocnym Pomocnym pod adresem:
– Kinga Walicka kinga@prawomocni-pomocni.pl
– Katarzyna Urbańska kasia@prawomocni-pomocni.pl
– Kamil Sienkiewicz kamil@prawomocni-pomocni.pl

Umawiając spotkanie poprzez booksy w aplikacji PMP (link do booksy w Apce)
Jako jedyni w Polsce przygotowaliśmy specjalną aplikację mobilną Prawo-Mocnych Pomocnych, dzięki której otrzymasz wsparcie od byłych frankowiczów, którzy wygrali już z nami swoje batalie z bankami oraz znajdziesz pełne kompendium wiedzy dotyczące kredytów frankowych.
Jest ona dostępna w Google Play oraz App Store i możesz ją pobrać korzystając z linka:
https://appin.link/zbkppm.

Krok po kroku opowiemy Ci o całym procesie sądowym i tym czego możesz się spodziewać na każdym etapie. Przygotujemy Ciebie i wyjaśnimy czego możesz się spodziewać ze strony banku czy sądu oraz jak samoistnie monitorować postęp w swojej sprawie. Począwszy od dnia podpisania umowy, przez złożenie pozwu, przesłuchanie w sądzie, werdykt I instancji, prawomocny wyrok II instancji oraz ewentualną kasację w Sądzie Najwyższym jesteś pod naszymi skrzydłami i będziesz miał z nami kontakt w wybrany przez Ciebie sposób – mejlowo, telefonicznie czy podczas spotkania.
Możesz liczyć na nasze zainteresowanie. Nie będziesz miesiącami wyczekiwał terminu swojej rozprawy, bo będziesz cały czas na bieżąco informowany. Jesteśmy tu dla Ciebie.

We wrześniu 2022 wprowadziliśmy pakiet gwarancji ŻBK Protect mający na celu kompleksowe zabezpieczenie naszych frankowiczów nie tylko przed ewentualnymi roszczeniami banków, ale również przed jakkolwiek mało prawdopodobną przegraną w sądzie. W ramach tego unikalnego wachlarza gwarancji w czasie postępowania sądowego pomożemy Ci ze wszystkimi zagadnieniami m.in. zapewnimy Ci ochronę w przypadku pozwu o korzystanie z kapitału czy będziemy Ciebie reprezentować w przypadku skargi kasacyjnej w Sądzie Najwyższym. Jeśli chcesz upewnić się jak szeroki masz zakres wsparcia, skontaktuj się z Prawo-Mocnymi Pomocnymi a oni sprawdzą Twoją ochronę i w razie co przygotują odpowiedni aneks.

Wiemy od naszych członków Życia Bez Kredytu, że każde pismo z banku oraz prawników banku takie jak propozycja ugody czy wszelkie wezwania, zawiadomienia używające takiej terminologii jak prawo zatrzymania, potrącenia czy zabezpieczenie kapitału, generują duży stres i wymagają omówienia oraz wytłumaczenia, gdyż język prawniczy jest zawiły i trudny dla osób nie mających z nim do czynienia codziennie. Każde pojęcie ze słownika frankowicza z przyjemnością dla Ciebie rozwiniemy. Każde pismo z banku chętnie wyjaśnimy, wytłumaczymy zawiłości prawniczego języka oraz pomożemy w zrozumieniu korespondencji z sądu. Jeśli nawet dla nas coś będzie niezrozumiałe to Prawo-Mocni Pomocni skierują się do prawników i zdobędą wymagane dla Ciebie informacje.

Pozew banku o korzystanie z kapitału przez frankowicza w związku z udzieleniem abuzywnego kredytu nie ma żadnego umocnienia prawnego. Stanowisko to potwierdzają sądy powszechne, TSUE, Rzecznik Praw Obywatelskich, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jak i Rzecznik Finansowy. Dochodzenie jakiejkolwiek opłaty za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy kredytu frankowego jest niedopuszczalne w świetle przepisów unijnych. Bank nie może domagać się wynagrodzenia za udzielony kapitał, skoro umowa, na podstawie której został zawarty kredyt, była obciążona klauzulami abuzywnymi. Pomimo tak klarownego orzecznictwa względem prawa banku do wynagrodzenia z tytułu korzystania z kapitału przez frankowicza, banki próbują swojego szczęścia w sądach i pozywają byłych już frankowiczów (czyli takich którzy już prawomocnie wygrali z bankiem) z niekorzystnym dla siebie rezultatem. Zakładamy, że motywem takiego postępowania jest chęć zniechęcenia innych frankowiczów do dochodzenia swoich racji w sądach i rezygnacja ze swoich praw. Jeśli przy podpisywaniu umowy o współpracę uwzględniony został pełen pakiet gwarancji w ramach programu ŻBK Protect to jesteś całkowicie chroniony przed bankiem i Twoje ryzyko jest zminimalizowane do zera. W praktyce oznacza to, iż frankowicz objęty ochroną ŻBK PROTECT w wariancie VIP, w przypadku pozwu ze strony banku o korzystanie z kapitału, będzie automatycznie i bez żadnych dodatkowych opłat reprezentowany przez naszych prawników w sądzie, aż do uzyskania korzystnego dla niego wyroku. Taka gwarancja jest ważna przez okres 3 lat od daty uprawomocnienia się wyroku o unieważnienie umowy kredytowej. Jeśli nie posiadasz pakietu ochronnego ŻBK Protect to zgłoś się do nas a z chęcią przybliżymy Ci wachlarz możliwości dodatkowych zabezpieczeń przed bankiem. Nasza niezawodność i kwalifikacje pozwalają nam zabezpieczyć frankowiczów przed niekorzystnymi działaniami ze strony kredytodawców tak aby mogli cieszyć się wygraną i unieważnionym kredytem oraz nie obawiać się reperkusji ze strony banku. ŻBK PROTECT jest po to by Ciebie chronić. My jesteśmy po to abyś Ty mógł w końcu cieszyć się życiem.

Przygotowaliśmy argumentację w celu złożenia wniosku do sądu o zabezpieczenie roszczenia w trybie art. 755 pkt. 1) w zw. z art. 730 § 1 i 2 oraz art. 730[1] § 1 kpc. Możemy osiągnąć przede wszystkim sądowe zabezpieczenie do czasu prawomocnego wyroku w postaci:

– zawieszenia spłat rat kredytowych i ubezpieczeń

– zakaz wypowiedzenia umowy przez bank

– zabezpieczenie pieniędzy dochodzonych pozwem (tylko w szczególnych przypadkach)

Po uwzględnieniu przez sąd wniosku o zabezpieczenie roszczenia o ustalenie (stwierdzenie) nieważności umowy (w oparciu o art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 1 lub § 2 k.c.) frankowicz nie będzie musiał płacić nieuczciwie zawyżonych rat kredytowych od dnia wydania Postanowienia sądu aż do czasu prawomocnego wyroku sądu. Bank nie będzie mógł również wypowiedzieć umowy kredytowej, ani dokonywać wpisów do BIK.

Zgodnie z art. 730 § 1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia, przy czym zgodnie z art. 730¹ § 1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, określony w art. 730¹ § 2 k.p.c., zgodnie z którym interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub znacznie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Należy nadmienić, że tego rodzaju zabezpieczenie roszczenia bardzo mocno zależy od indywidualnej sprawy i nie odbywa się automatycznie. 

Nie, nie jest to możliwe, bowiem aby zająć nieruchomość bank musiałby mieć prawomocny wyrok wydany przez sąd, co jest bardzo mało prawdopodobne w przypadku występowania abuzywnych klauzul w umowie kredytowej. Wytaczając w pierwszej kolejności powództwo z roszczeniem o unieważnienie umowy jest ono dużo dalej idące niż ewentualne postępowanie wszczęte przez bank. Takie powództwo nawet jeżeli zostanie wytoczone przez bank, to podążając za orzeczeniami Sądów Apelacyjnych powinno być zawieszone do czasu rozpatrzenia powództwa o nieważność umowy kredytowej.

Zakładając, że frankowicz ma nadpłatę w wysokości ok 30-40% dotychczasowo spłaconych rat (średnio to 60.000-100.000 zł w zależności od daty zawarcia i wielkości kredytu), to ta nadpłata zazwyczaj wystarczyłaby na pokrycie 3-4 lat spłacania rat kredytowych. Oczywiście należy to dokładnie zweryfikować i obliczyć w przypadku każdej umowy. Nie zalecam absolutnie zaprzestanie spłacania rat do banku bez konsultacji z ekspertem.

Kluczowym elementem dla przerwania biegu przedawnienia roszczeń jest moment złożenia pozwu. W naszym przypadku jest to 1-2 tygodnie od otrzymania kompletu dokumentów od kredytobiorcy. Pierwszej rozprawy można spodziewać się w terminie kilku miesięcy od momentu złożenia pozwu, cała rozprawa do wydania prawomocnego orzeczenia to okres około 3 lat.

Istotne jest jednak, iż schematy prowadzenia postępowania sądowego zmieniły się znacznie z uwagi między innymi na nowe przepisy wprowadzone po zniesieniu kwarantanny z sądów. Ustawa w ramach tarczy antykryzysowej (Dz.U. poz. 875), która weszła w życie 16.05.2020 dodatkowo wsparła nowelizację z dnia 04.07.2019 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1469). Sędziowie coraz częściej decydują się na przeprowadzenie dowodu w trybie art. 271[1] k.p.c., tj. zeznanie świadka składane na piśmie lub wyznaczają rozprawy w formie posiedzenia niejawnego na podstawie art. 183[8] § 5 k.p.c., za pomocą urządzeń do bezpośredniego przekazu obrazu i dźwięku. Celem ustawodawcy było wobec tego przyśpieszenie rozpatrywania złożonych pozwów w sądach. 

W przypadku prawomocnego wyroku bank ma obowiązek realizacji zasądzonego wyroku niezwłocznie. W praktyce banki oddają pieniądze, o ile były zasądzone, na następny dzień po wygranej sprawie przez kredytobiorcę. Jeżeli tego nie uczynią to narażają się na odsetki karne oraz bardzo wysokie koszty komornicze. W skali kraju każdy dzień zwłoki i brak wypłaty środków dla kredytobiorcy generuje olbrzymie koszty, których banki unikają.

Art. 27. (Dz.U.2019.2363) [Opłata stosunkowa w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych; premia dla dłużnika dobrowolnie spełniającego świadczenie do rąk komornika]
1. W sprawie o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia.
2. Jeżeli dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia, komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia.

Wzory pism znajdziesz tutaj:

Bardzo ważne jest, aby złożyć wniosek do banku i jak najszybciej zdobyć zaświadczenie. Obecnie banki bardzo zwlekają z wydaniem historii spłat kredytu i oprocentowania, wobec tego jeżeli myślisz o dochodzeniu swoich praw na drodze sądowej, to pobierz i złóż ten wniosek już teraz.

Pamiętaj, że raty wpłacone na podstawie umowy kredytu do banku przed 2018 ulegają przedawnieniu zgodnie ze starym brzmieniem przepisów,  tj. każda rata sukcesywnie 10 lat wstecz. Nie przedawnia się całe roszczenie, a jedynie poszczególne raty. Wobec tego co miesiąc bank zyskuje na przedawnieniu jedną ratę, a w skali całego kraju jest to zysk dla wszystkich banków około 6 mld zł rocznie. 

Wnioski o zawieszenie rat kredytowych są korzystne dla kredytobiorców i można zazwyczaj złożyć zdalnie za pomocą formularza hipotecznego, zamieszczonego na stronie internetowej banku. Kredytobiorcy mogą wnioskować o jednorazowe zawieszenie pełnych rat kapitałowo-odsetkowych lub tylko kapitałowych (w zależności od banku) na wybrany przez nich okres 3 lub 6 miesięcy na warunkach przedstawionych przez konkretny bank. Wakacje kredytowe zazwyczaj są jednak powiązane z kosztem, chociaż jest to koszt kilka złotych miesięcznie. Tym kosztem może być doliczenie niepłaconych rat odsetkowych na czas prolongaty do salda kredytu lub wydłużenie trwania kredytu o okres odroczony.

Warunki, które stawiają banki przy składaniu wniosku o zawieszenie/odroczenie spłaty rat kredytowych są różne, ale najczęściej odmawiają zgody na wakacje kredytowe jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 30 dni na dzień złożenia wniosku.

Po zakończeniu zawieszenia rat kredytowych zmieni się harmonogram dalszych spłat, w zależności od rodzaju spłaty. Warto zwrócić uwagę na podpisywane aneksy, czasami zdarza się że bank przemyca tam uznanie długu, co sprawa problemy w przypadku chęci wytoczenia powództwa. Zalecam konsultację z ekspertem przed podpisaniem jakiegokolwiek dokumentu w banku. 

Tarcza Ochronna ŻBK jest to narzędzie mające pomóc frankowiczom odzyskać swoje bezprawnie pobrane pieniądze od banku,  przy niewielkim zaangażowaniu własnego kapitału. Więcej znajdziesz tutaj:

https://www.tarcza.zyciebezkredytu.pl/

Oferta w ramach Tarczy Ochronnej ŻBK okazała się już strzałem w dziesiątkę i stanowi kolejną alternatywę dla szerokiej gamy produktów, w tym oczywiście najbardziej popularnych obecnie Pozwów skumulowanych https://kamilchwiedosik.com/pozwy-skumulowane/

Dzięki dostosowaniu warunków do indywidualnej sytuacji frankowicza, w tym możliwości skorzystania z licznych gwarancji oraz ograniczeniu ryzyk, teraz dochodzenie swoich praw w sądach jest dla konsumentów ekstremalnie opłacalne i skuteczne.  

Jest to postanowienie sądu, na podstawie którego sąd może uznać, że w przypadku toczącego się postępowania kluczowym będzie jego zabezpieczenie, tak aby druga strona była wypłacalna. W praktyce polega to na zaprzestaniu spłacania rat do banku na czas trwania pozwu.

https://zyciebezkredytu.pl/kontakt/ Przede wszystkim możesz uniezależnić się od stale rosnącego kursu franka szwajcarskiego, zabezpieczyć przyszłość oraz otrzymać zwrot znaczących środków pieniężnych. Wielu z naszych Klientów otrzymało z banku setki tysięcy złotych oraz podkreślają pozytywny aspekt porzucenia ciężarku psychicznego jaki niósł ze sobą kredyt frankowy.

Tak, istnieje taka możliwość. Co więcej obecnie kredytobiorcy wygrywają w II instancji 92% spraw. Bank aby złożyć pozew, czy odwołanie musi wpłacić 5% wartości przedmiotowej sporu, co raz więcej frankowiczów zgłasza się do sądu i tutaj pojawia się efekt skali. W nadchodzącej przyszłości te koszty będą dla banków ogromnym ciężarek, stąd wnioskujemy że banku zaprzestaną praktyki odwoływania się od każdej toczącej się sprawy.

Nie, spłata wcześniejszego zobowiązania nie wyklucza skutecznego postępowania sądowego. Natomiast każda z takiej sytuacji wymaga osobistej konsultacji i analizy danego przypadku

Tak, bieg przedawniania toczy się od momenty wpłaty ostatniej raty. Przykład: kredyt zaciągnięty w sierpniu 2008 roku, obecnie przedawnione są wszystkie raty wpłacone do lipca 2010 roku (10 lat wstecz od momentu złożenia pozwu)

Nie, podpisanie oświadczenia o ryzyku kursowym nie wpływa negatywnie na skuteczność postępowania sądowego. Banki nie przedstawiały rzetelnie ryzyk, a co najważniejsze w żaden sposób nie poinformowały na czym polega i jak ryzykowny jest mechanizm waloryzacji do CHF. Żaden bank nie wyjaśnił kredytobiorcom, że nie tylko rata odsetkowa będzie uzależniona od waluty, ale przede wszystkim saldo całego zadłużenia zostanie przeliczone wirtualnie na franki.

Mechanizm indeksacji i denominacji, to pojęcia nieklarowne i w latach 2005-2011 nie były znane konsumentom faktyczne ryzyka z nich wynikające. Nie chodzi jedynie o ryzyko walutowe (chociaż banki tu też wprowadzały w błąd zapewniając o maksymalnym odchyleniu 15-20%), ale chodzi przede wszystkim o brak informacji o fakcie, że zadłużenie zamiast maleć może rosnąć w nieskończoność. Jednocześnie bank miał zabezpieczone te ryzyka poprzez instrumenty finansowe, w tym m.in. CIRS.

Oczywistym jest, że żadna rozsądna osoba nie zaciągnęłaby zobowiązania na 20-40 lat jeżeli wiedziałaby, że bank wystawi kredytobiorcę na niczym nie ograniczone ryzyko. Wobec tego m.in. z powodu nie przedstawienia rzetelnie zagrożeń wynikających z umowy waloryzowanej do CHF sądy masowo unieważniają tego rodzaju kredyty. Podpisanie enigmatycznie przygotowanego oświadczenia, które nie ukazywało faktycznych ryzyk, nie może być brane pod uwagę przy rozstrzygnięciu postępowania sądowego.

Dowodzą temu wyroki unieważniające umowy kredytów indeksowanych, jak i denominowanych do CHF: https://kamilchwiedosik.com/jak-wygrywamy/

Odfrankowanie pociąga za sobą trzy bardzo pozytywne skutki. Pierwszy to zwrot z banku nadpłaconych kwot wynikających ze stosowania przez bank nieuczciwych postanowień umownych, tzw abuzywnych klazul przeliczeniowych. Drugi skutek działa na przyszłość – zmniejszenie salda oraz miesięcznych rat o około 33%. Kolejnym skutkiem jest uwolnienie się od niczym nieograniczonego ryzyka kursu franka szwajcarskiego. Cały mechanizm waloryzacji zostaje usunięty z umowy i nie ma on już wpływu na wysokość zobowiązania. Kredytobiorca spłaca wobec tego kredyt złotówkowy z oprocentowaniem opartym na LIBORze. Sąd nie morze go zmienić na WIBOR.

USTALENIE ABUZYWNOŚCI KLAUZUL WALORYZACYJNYCH W SENTENCJI WYROKU:
1. Tzw. odfrankowanie całej umowy wstecz i na przyszłość
2. Zmiejszenie salda kredytu, raty oraz zwrot nadpłat (ok 33%)
3. Uwolnienie się od ryzyka wzrostu kursu franka

W toku rozprawy cywilnej sąd przeprowadza postępowanie dowodowe. Sąd najczęściej postanawia dopuścić dowód z zeznań powódki/powoda na okoliczności zgodnie z wnioskiem dowodowym. Wobec tego, że zeznania takie bardzo często przyczyniają się do wyjaśnienia okoliczności związanych z zawieraniem umowy, to zasadnym jest aby kredytobiorcy zeznawali w sądzie. Takie przesłuchanie trwa około 30-45 minut i nie jest szczególnie obciążające.

Zazwyczaj jest to jedyny kontakt frankowicza z sądem. Dowód z przesłuchania strony powodowej przeprowadza się jako ostatni, dlatego odbywa się on najczęściej po 1-1,5 roku od złożenia pozwu. Co do zasady po przesłuchaniu kredytobiorcy sąd wydaje wyrok najpóźniej w ciągu 30 dni, chociaż zdarza się, że wyroki są wydawane jeszcze tego samego dnia. Generalnie więc kontakt frankowicza z sądem jest niewielki, bowiem wszelkie czynności procesowe są prowadzone przez zespół ekspertów kancelarii. 

Klauzule abuzywne, zwane również klauzulami niedozwolonymi, są to zapisy w umowie, które kształtują prawa i obowiązki kredytobiorcy w sposób sprzeczny z powszechnie obowiązującym prawem oraz rażąco naruszają dobre obyczaje i interesy kredytobiorcy. Niektóre takie klauzule są wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych UOKiK. W rejestrze tym są zamieszczone postanowienia umowne uznane za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Od 17.04.2016 r., w wyniku zmiany przepisów, prowadzona jest nowa baza decyzji Prezesa UOKiK, gdzie publikowane są rozstrzygnięcia dotyczące stosowania klauzul abuzywnych.

Link do wyszukiwarki: https://rejestr.uokik.gov.pl/wyszukiwanie.php

Przykładowe klauzule abuzywne:

Klauzula nr 5743 (wpisana wobec BRE Banku S.A.)

„Raty kapitatowo-odsetkowe oraz odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (…), obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50” (Umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF).

Z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2013 r., sygn. akt VI ACa 441/13 wynika jednoznacznie, że kwestionowane postanowienie spełnia wszystkie – określone w art. 385¹ § 1 k.c. – przesłanki do uznania go za abuzywne. O abuzywności spornego postanowienia decyduje fakt, że uprawnienie banku do określania wysokości kursu sprzedaży CHF nie jest w żaden sposób formalnie ograniczone, zwłaszcza nie przewiduje wymogu, aby wysokość kursu ustalonego przez bank pozostawała w określonej relacji do średniego kursu NBP lub kursu ukształtowanego przez rynek walutowy. Powyższe oznacza przyznanie sobie przez bank prawa do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem CHF.

To właśnie w tym mechanizmie Sąd Apelacyjny dostrzegł sprzeczność postanowienia z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie interesów konsumenta, który nie ma możliwości uprzedniej oceny własnej sytuacji – w tym wysokości wymagalnych rat kredytu – i jest zdany wyłącznie na arbitralne decyzje banku.

Klauzula nr 3178 (wpisana wobec Banku Millennium S.A.)

Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy.” (wyrok Sądu Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 14 grudnia 2010 r., sygn. akt XVII AmC 426/09).

W uzasadnieniu do tego wyroku Sąd stwierdził, że: „Jednak ani z treści Umowy, ani z treści Regulaminu nie wynika mechanizm ustalania kursów walut, o jakich mowa w klauzulach I i II, zaś zeznania świadka A. N. całkowicie przeczą temu, aby konsument był o tym informowany. Również kwestionowane postanowienia nie zawierają odwołania do tego typu zapisów. Zatem nie może ulegać wątpliwości, że klient nie jest informowany, w jaki sposób zmieniają się kursy walut, w jaki sposób kurs waluty został ustalony. Pozostawione to zostało arbitralnej decyzji pozwanego. Kwestionowane postanowienia zawierają – co prawda – zapisy odnośnie do rodzaju kursu i daty kursu, jednakże bez żadnych danych odnośnie do sposobu ustalenia tego kursu. Tak więc nawet marża Banku (odchylenie określone przez świadka T. N.) nie stanowi czynnika obiektywnego, gdyż jest ustalana dowolnie przez pozwanego i co istotne, stanowi wartość, która tak naprawdę nie jest znana klientowi. Co więcej, jak już wskazano, Tabela zmienia się nawet kilka razy dziennie. W punktach 5.2.2. Rekomendacji S i S II (k. 135, 166) podkreślono, że w każdej umowie, która dotyczy walutowych ekspozycji kredytowych, powinny znaleźć się m.in. zapisy dotyczące sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego, w szczególności, wyliczana jest kwota uruchamianego kredytu, jego transz i rat wartość rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty i spłaty kredytu. Powtórzone to zostało w punkcie 24.2 Rekomendacji T (k. 383). Tymczasem kwestionowane postanowienia określają jedynie dzień, na który ma być ustalany kurs, co powoduje, że Bank ma swobodny wybór takiego kursu z danego dnia, który jest dla niego najkorzystniejszy, a więc najmniej korzystny dla konsumenta. Pozwany ma więc tu swobodę, co umożliwia mu w sposób jednostronny kształtować – w ramach klauzuli I i II – sytuacji klienta, zakłócając tym samym równowagę kontraktową stron umowy kredytu. W konsekwencji, pozwany ma możliwość nie tylko ustalenia w dowolny sposób wysokości kursu waluty, na poziomie znacznie przekraczającym rynkowy kurs wymiany, ale również przyjęcie takiego kursu z danego dnia, który będzie dla niego najkorzystniejszy, co tym samy naraża konsumenta na dodatkowe koszty, niezależne od kosztów związanych ze zmianą rynkowych kursów walut. Te postanowienia umowne naruszają więc również zasady wynikające z rekomendacji KNF. To, że cena jest podstawowym instrumentem walki konkurencyjnej (w tym przypadku kursy walut), nie oznacza, że nie jest ona ustalana dowolnie. Być może z punktu widzenia Banku nie chodzi o dowolne ustalanie kursów walut, gdyż pozwany bierze pod uwagę kurs średni, kurs w innych bankach, dane ekonomiczne, środowisko bankowe i własny zysk, jednak z punktu widzenia konsumenta mamy do czynienia z całkowitą dowolnością w ustalaniu kursów, do jakich odwołują się zakwestionowane klauzule”.

Klauzula nr 3179 (wpisana wobec Banku Millennium S.A.)

W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota raty spłaty obliczona jest według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w Banku na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych z dnia spłaty” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2011 r., sygn. akt VI ACa 420/11).

W uzasadnieniu do tego wyroku Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że: „Skoro konsument nie ma żadnego wpływu na kurs […] sprzedaży waluty obcej, a jest on ustalany arbitralnie przez drugą stronę (przedsiębiorcę), przy uwzględnieniu kryteriów całkowicie dowolnych, gdyż zależnych od stanowiska i decyzji Banku, to nie można mówić, aby mechanizm zawarty w klauzulach […] nie był abuzywny”.

Klauzula nr 5622 (wpisana wobec Bank BPH S.A)

Kredytobiorca zobowiązuje się dokonywać spłaty kredytu, w wysokościach i terminach podanych w Załączniku nr 1 do Umowy – kalendarzu spłat na rachunek Banku nr: 38 1710 0007 0000 0098 8086 7103 (decyduje data wpływu na rachunek Banku), które będzie zaliczane w następującej kolejności: należne opłaty i prowizje, odsetku umowne, kapitał kredytu i odsetki karne. Kwoty wskazane w kalendarzu spłat podane są w walucie kredytu. Spłaty dokonywane będą przez Kredytobiorcę w złotych, po uprzednim przeliczeniu spłaty wg kursu GE Money Banku S. A. (kursu Banku). Kurs Banku jest to średni kurs złotego w stosunku do waluty kredytu opublikowany w danym dniu przez NBP, powiększony o zmienną marżę kursową Banku, która w dniu udzielenia kredytu wynosi 0.06. Marża kursowa może ulegać zmianom i jest uzależniona od rozpiętości kursów i sprzedaży waluty kredytu na rynku walutowym.” (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 sierpnia 2012 r., sygn. akt XVII AmC 5344/11).

Jak wskazał Sąd w uzasadnieniu „kwestionowany zapis nie precyzuje sposobu ustalania kursu wymiany walut wskazanego we wzorcu umownym. Określa jedynie mechanizm postępowania, że kredyt lub rata kredytu jest przeliczana według kursu Banku z określonego dnia, powiększony o zmienną marżę kursową Banku, która w dniu udzielenia kredytu wynosi 0.06. Ponieważ jak już wskazano marża kursowa może ulegać zmianom i jest uzależniona od rozpiętości kursów kupna i sprzedaży waluty kredytu na rynku walutowym, tym samym wysokość spłaty kredytu może ulegać zmianom (zarówno zwiększeniu jak zmniejszeniu). Umowa zawiera jedynie wartość kursów walut, natomiast z żadnego postanowienia umownego nie wynika jaki kurs danej waluty ma być ustalany. Dalej Sąd wskazał, że „kursy stosowane przez bank nie są kursami średnimi, nie są kursami rynkowymi, lecz kursami kupna i sprzedaży obowiązującymi u pozwanego. Faktycznie klienci banku nie mają przecież żadnego wpływu na ustalenie kursu sprzedaży i zakupu. O ile średni rynkowy kurs wymiany walut ustalany przez NBP jest wskaźnikiem obiektywnym i niezależnym od woli Banku, to wysokość doliczanej przez pozwanego marży kupna lub sprzedaży jest zależne tylko i wyłącznie od woli pozwanego.”

Większość udzielonych kredytów frankowych zostało udzielonych na podstawie wzorów umownych banków, które zawierają klauzule abuzywne, jednak każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy. W zależności od wyniku analizy różnie przedstawiają się koszty prowadzenia postępowania. Każdy frankowicz może sprawdzić czy w jego umowie znajdują się klauzule abuzywne, wypełniając formularz kontaktowy RODO i wysyłając umowę kredytową do analizy. W ciągu 3 dni zwrotnie przesyłamy analizę wraz z ofertą prowadzenia postępowania. Wystarczy zgłosić się wypełniając dane pod linkiem: https://zyciebezkredytu.pl/konfigurator-ofert/ 

W świetle art. 3851 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Klauzulą niedozwoloną jest zatem postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które spełnia (łącznie) wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 3851 k.c., tj.:

  • nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie;
  • nie jest postanowieniem określającym główne świadczenia stron;
  • kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Tak. Narzędzia z jakich możesz skorzystać: zwolnienie z długu jednej ze stron za zgodą banku, wspólne wystąpienie z pozwem, cesja, czyli przeniesienie długu jednej ze stron na stronę trzecią.

Tak, jednak należy pamiętać że takie postępowanie jest obarczone większym ryzykiem oraz cała argumentacja pozwu musi opierać się o skomplikowane przepisy oraz wyspecjalizowanych profesjonalistów.

Wspólnie rozprawimy się z nieuczciwymi kredytami, które rujnują Wasze finanse domowe. Banki zapłacą za swoją pazerność, tak jak to już ma miejsce obecnie w sądach:

1️⃣Członkowie społeczności Życie Bez Kredytu, którzy już pozwali swój bank wygrali do tej pory w 2020 roku – UWAGA – aż 95 % spraw w I i II instancji (87% unieważnienie -13% odfrankowanie).

2️⃣Żadna sprawa nie zakończyła się jeszcze prawomocną przegraną, do tej pory apelacja na korzyść frankowicza jest skuteczna w 100%.

3️⃣Przedstawione dane nie gwarantują, że każda kolejna sprawa również będzie wygrana, przede wszystkim z uwagi na brak prawa precedensu w Polsce. Dlatego też zanim pozew będzie złożony w sądzie, musimy dokładnie przeanalizować całą dokumentację kredytową: https://zyciebezkredytu.pl/wiesz-ile-tracisz-nie-pozywajac-banku/

Tak, działamy na podstawie pełnomocnictwa.

Tak, jednak rekomendujemy najpierw pozwać bank a dopiero później spłacić kredyt, takie rozwiązanie zabezpiecza skuteczność postępowania sądowego.

Wniosek o udostępnienie historii spłat kredytu oraz reklamację. Oba pisma przygotowujemy dla naszych Klientów.

Pozew zbiorowy w polskich realiach jest nieefektywny, sprawy toczą się latami bez wyraźnego efektu. Jedynym skutecznym sposobem dochodzenia swoich roszczeń jest złożenie pozwu indywidualnego. Dzięki kaskadowej konstrukcji naszych specjalistycznych pozwów skumulowanych, można dochodzić jednocześnie wielu roszczeń.

Najczęściej uwzględniane przez sądy roszczenia w sprawach frankowych są to:

a) roszczenie o zapłatę z tytuły nieważności umowy (np. art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c.)
b) ustalenie (stwierdzenie) nieważności umowy (w oparciu o art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 1 lub § 2 k.c.)
c) roszczenie ewentualne o zapłatę po wyeliminowaniu klauzul abuzywnych (odfrankowanie)
d) roszczenie ewentualne o ustalenie, iż postanowienia umowy dotyczące waloryzacji są bezskuteczne wobec kredytobiorcy (odfrankowanie)

Uwaga: Roszczenie o ustalenie (stwierdzenie) nieważności umowy (w oparciu o art. 189 k.p.c.), a roszczenie o zapłatę z uwagi na jej nieważność to nie są pojęcia tożsame.

Tak, jednak zależy to od wielu czynników np. stopnia rozwoju sprawy sądowej.

Wykwalifikowani specjaliści gwarantują skuteczność oraz jak najbardziej rzetelne podejście do sprawy związane z ich profesjonalizmem. W teorii istnieje szansa na samodzielne prowadzenie sprawy, jednak nie będzie to tak skuteczne jak powołanie się na specjalistów. Podobnie jest w przypadku wizyty u lekarza, możemy starać się leczyć na własną rękę, korzystając z informacji dostępnych w Internecie, jednak skuteczność będzie najprawdopodobniej znikoma.

Wybierając Kancelarię zwróć przede wszystkim uwagę na obsługę Klienta, doświadczenie całego zespołu ekspertów prawa finansowego i ekonomii, sukcesy osiągane na salach sądowych oraz transparentność. Opłata wstępna nie jest jedynym wyznacznikiem, ponieważ w ostatecznym rozrachunku możesz więcej stracić niż oszczędzić. Praca specjalistów wiąże się z kosztami, ale tylko oni mogą zapewnić skuteczność postępowania.

Pięć najważniejszych elementów składających się na najlepszą kancelarię dla frankowicza to:
1. Doświadczenie ekspertów w sprawach frankowych
2. Interdyscyplinarny zespół złożony nie tylko z prawników
3. Ceny adekwatne do wiedzy oraz doświadczenia
4. Dostępność oraz przepływ informacji 24/7
5. Elastyczne podejście i gwarancje ochrony

Więcej na ten temat dowiesz się z nowego odcinka webinaru #9 pt. Jak wybrać najkorzystniejszą ofertę przeprowadzenia skutecznego postępowania sądowego ? https://www.youtube.com/watch?v=md5Q9WuxaSM

Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie swego zamieszkania. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. Strona, która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń na adres oznaczonej skrytki pocztowej, ma obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie tego adresu. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany (art. 136 k.p.c.).

(obowiązek przytaczania faktów i dowodów przez stronę, zakaz nadużycia praw procesowych, prekluzja procesowa, fakty niezaprzeczone, konsekwencje milczenia strony). Strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody (art. 3 k.p.c.). Z uprawnienia przewidzianego w przepisach postępowania stronom i uczestnikom postępowania nie wolno czynić użytku niezgodnego z celem, dla którego je ustanowiono (nadużycie prawa procesowego) (art. 41 k.p.c.). Strony obowiązane są przytaczać wszystkie fakty i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko (art. 6 § 2 k.p.c.). Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do
chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia
rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 k.p.c.). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne – pod rygorem uznania przez sąd, że strona nie udowodniła okoliczności, na które się powołuje. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę (art. 232 k.p.c.). Nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę
przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.). Gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wynik całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane (art. 230 k.p.c.). Sąd oceni na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu (art. 233 § 2 k.p.c.).

Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników (art. 86 k.p.c.). Zastępstwo procesowe nie jest obowiązkowe. Strona może ustanowić pełnomocnika procesowego, którym może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony, osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli
przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, wstępni lub zstępni oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego – w imieniu podmiotu,
którego obsługę prawną prowadzi – adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej swojej czynności procesowej złożyć pisemne pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa do reprezentowania w sprawie udzielone mu przez stronę wraz z odpisem dla strony przeciwnej (art. 87 i 89 § 1 k.p.c.). W przypadku, gdy strona składa do akt pełnomocnictwo
udzielone przez przeciwnika procesowego autentyczność podpisu na udzielonym pełnomocnictwie winna być potwierdzona przez organ do tego uprawniony w miejscu udzielenia pełnomocnictwa postanowieniu sądu (art. 233 § 2 k.p.c.).

a) pełnomocnik do doręczeń
Strona mająca miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedzibę poza Rzeczpospolitą Polską lub innym państwem członkowskim Unii Europejskiej, która nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Polsce – ma obowiązek wskazać (w terminie 1 miesiąca) pełnomocnika (z imienia i nazwiska oraz ze wskazaniem jego dokładnego adresu) do doręczeń w Polsce. Pełnomocnikiem do doręczeń może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, zamieszkała w Polsce, która wyraziła zgodę na pełnienie funkcji (art. 11355 k.p.c.). Zakres umocowania osoby wskazanej jako pełnomocnik do doręczeń ogranicza się wyłącznie do odbioru pism sądowych. W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń, przeznaczone dla tej strony pisma sądowe sąd może pozostawić w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia (art. 11355 § 1 i 2 k.p.c.).
b) uzupełnienie braków formalnych pisma
Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc, przy czym gdyby doręczenie wezwania miało mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej, oznacza się termin nie krótszy niż trzy miesiące (art. 130 § 11 k.p.c.). postanowieniu sądu (art. 233 § 2 k.p.c.).

Sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego, osoby zatrudnione w sądzie lub sądową służbę doręczeniową. Sąd może również dokonywać doręczeń za pośrednictwem komornika (art. 131 § 1 k.p.c.). Jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, pisma sądowe doręcza się tym osobom. Pismo wzywające stronę do osobistego stawiennictwa doręcza się tylko bezpośrednio tej stronie, z wyjątkiem strony, o której mowa w art. 11355 § 1 k.p.c. (art. 133 § 1 i 3 k.p.c.). Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism (art. 138 k.p.c.). W razie niemożności doręczenia przesyłki sądowej adresatowi w powyższy sposób, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego podlega złożeniu w placówce pocztowej tego operatora, ze wskazaniem adresatowi gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć, a następnie w razie braku podjęcia przesyłki uznaje się ją za doręczoną (art. 139 § 1 k.p.c.). Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie przyjęcia (art. 139 § 2 k.p.c.). postanowieniu sądu (art. 233 § 2 k.p.c.).

Termin tygodniowy liczy się od daty doręczenia pisma sądu wzywającego do usunięcia braków pisma. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa dnia następnego, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej lub placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Również wprowadzenie pisma do systemu teleinformatycznego jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Ten sam skutek wywołuje złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej, albo przez osobę pozbawiona wolności w administracji zakładu karnego oraz członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.
Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwróci pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Postanowieniu sądu (art. 233 § 2 k.p.c.).

Każde pismo procesowe powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
2) imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
3) oznaczenie rodzaju pisma;
4) osnowę wniosku lub oświadczenia;
5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
7) wymienienie załączników.
Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie. Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi wyżej, powinny zawierać sygnaturę akt. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa. (art. 126 k.p.c.). W piśmie procesowym mającym na celu przygotowanie sprawy do rozstrzygnięcia (pismo przygotowawcze) strona powinna zwięźle podać stan sprawy, wyszczególnić, które fakty przyznaje, a którym zaprzecza, oraz wypowiedzieć się co do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę przeciwną. W piśmie przygotowawczym strona może także wskazać podstawy prawne swoich żądań lub wniosków (art. 127 k.p.c.). Wszystkie pisma procesowe oraz załączniki należy składać wraz z odpisami (kserokopiami) dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom – w liczbie tylu dodatkowych egzemplarzy, ile jest osób uczestniczących w sprawie
(art. 128 § 1 k.p.c.).

Przewodniczący zarządza doręczenie pozwu pozwanemu i wzywa go do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. O zarządzeniu doręczenia pozwu zawiadamia się powoda. Jeżeli pozwany nie uznaje żądania pozwu w całości lub części, powinien złożyć odpowiedź na pozew w terminie wyznaczonym przez przewodniczącego. Odpowiedź na pozew powinna zawierać wszystkie elementy pisma procesowego wskazane w pkt 7. Przewodniczący zarządza zwrot odpowiedzi na pozew złożonej z uchybieniem terminu (art. 2051 k.p.c.). Przewodniczący może zobowiązać stronę, by w piśmie przygotowawczym podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. W takim przypadku twierdzenia i dowody zgłoszone z naruszeniem tego obowiązku podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, iż ich powołanie w piśmie przygotowawczym nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. Przewodniczący zarządza zwrot pisma przygotowawczego złożonego z uchybieniem terminu albo bez zarządzenia. (art. 2052 § 2 i 3 k.p.c.).

Sąd poucza obie strony procesu (powoda i pozwanego), że istnieje możliwość ugodowego zakończenia sporu – w szczególności na posiedzeniu przygotowawczym, jak też na każdym etapie postępowania – przed sądem lub przed mediatorem. Strony mogą zawrzeć ugodę przed sądem. Wówczas osnowę ugody zawartej przed sądem wciąga się do protokołu rozprawy albo zamieszcza w odrębnym dokumencie stanowiącym część protokołu i stwierdza podpisami stron. Niemożność podpisania ugody sąd stwierdza w protokole. Sąd może uznać za niedopuszczalne zawarcie ugody tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Strony mogą również zawrzeć ugodę przed mediatorem. Jeżeli strony przed wszczęciem postępowania sądowego zawarły umowę o mediację, sąd kieruje strony do mediacji na zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (art. 2021 k.p.c.). W postępowaniu sądowym mediacja jest dobrowolna. Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyraziła zgody na mediację. Jeżeli strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, sąd, kierując strony do mediacji, wyznacza mediatora mającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, biorąc pod uwagę w pierwszej kolejności stałych mediatorów. Mediator ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie się mediatora z aktami. Po skierowaniu stron do
mediacji, przewodniczący niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, o ile je posiadają. Mediator prowadzi mediację w sposób bezstronny, wykorzystując różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu
mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z prowadzeniem mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym z tego obowiązku. Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot wydatków obciążają strony. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę. Niemożność podpisania ugody mediator stwierdza w protokole. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, o czym mediator informuje strony. Mediator doręcza stronom odpis protokołu. Jeżeli zawarto ugodę przed mediatorem, sąd na wniosek strony niezwłocznie
przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności. Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym.
Ugoda zawarta przed sądem albo mediatorem jest tytułem egzekucyjnym (art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c.).
Jeżeli strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem, sąd umorzy postępowanie (art. 355 § 1 k.p.c.).

Po złożeniu odpowiedzi na pozew, a także gdy odpowiedź na pozew nie została złożona, ale wyrok zaoczny nie został wydany, przewodniczący wyznacza posiedzenie przygotowawcze i wzywa na nie strony (art. 2054 § 1 k.p.c.). Posiedzenie przygotowawcze służy rozwiązaniu sporu bez potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Na posiedzeniu przygotowawczym przewodniczący ustala ze stronami przedmiot sporu i wyjaśnia stanowiska stron, także w zakresie prawnych aspektów sporu (art. 2056 § 1 k.p.c.). Na posiedzeniu przygotowawczym możliwe jest zawarcie ugody, której osnowę wciąga się do protokołu rozprawy albo zamieszcza w odrębnym
dokumencie, podpisanym przez strony, stanowiącym załącznik do protokołu (art. 2058 § 2 k.p.c.).
Udział stron i ich pełnomocników w posiedzeniu przygotowawczym jest obowiązkowy. Przed rozpoczęciem posiedzenia przygotowawczego powód może wnieść o jego przeprowadzenie bez swego udziału. Wniosek nie podlega cofnięciu, a zastrzeżenie warunku lub terminu uważa się za nieistniejące. W takim przypadku niestawiennictwo powoda lub jego pełnomocnika na posiedzeniu przygotowawczym nie prowadzi do umorzenia postępowania, plan rozprawy sporządza się bez udziału powoda, a ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą powoda w dalszym toku postępowania. Jeżeli powód bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, sąd umarza postępowanie, rozstrzygając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu, chyba że sprzeciwi się temu obecny na tym posiedzeniu pozwany. Jeżeli powód w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia o umorzeniu postępowania usprawiedliwi swe niestawiennictwo, sąd uchyli to postanowienie i nada sprawie właściwy bieg. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku kolejnego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa. Jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, plan rozprawy sporządza się bez jego udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą pozwanego w dalszym toku postępowania. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa przepis art. 103 § 3 k.p.c. stosuje się, co oznacza, że jeżeli strona:
1) pomimo wezwania do osobistego stawiennictwa nie stawiła się w celu udziału w czynności sądu i nie usprawiedliwiła swego niestawiennictwa,

2) w toku postępowania bez usprawiedliwienia nie stawiła się na posiedzenie mediacyjne pomimo wcześniejszego wyrażenia zgody na mediację
– sąd może, niezależnie od wyniku sprawy, włożyć na tę stronę obowiązek zwrotu kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości.
Jeżeli strona, która stawiła się na posiedzenie przygotowawcze, nie bierze w nim udziału, plan rozprawy sporządza się bez jej udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą tę stronę w dalszym toku postępowania. Przepis art. 103 § 3 k.p.c. stosuje się odpowiednio.
Jeżeli na posiedzeniu przygotowawczym sąd skierował strony do mediacji, posiedzenie odracza się do czasu zakończenia mediacji. W razie potrzeby, zwłaszcza gdy istnieją widoki ugodowego rozwiązania sporu lub gdy zajdzie potrzeba wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy albo w przypadku usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, a także na zgodny wniosek stron, posiedzenie przygotowawcze można odroczyć na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzy miesiące. Na zgodny wniosek stron posiedzenie przygotowawcze można odroczyć po
raz drugi – na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzy miesiące (art. 2057 k.p.c.).

Jeżeli pozwany nie złoży odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie, sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym. W takim przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (art. 339 § 1 i 2 k.p.c.). Niestawiennictwo stron na rozprawie w zasadzie nie tamuje rozpoznania sprawy przez sąd, jednak może spowodować dla strony negatywne skutki. Sąd wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na tę rozprawę, albo pomimo stawienia się nie bierze w
niej udziału (art. 340 § 1 k.p.c.). Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności lub składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340 § 2 k.p.c.). Wyrokowi zaocznemu – w przypadku uwzględnienia powództwa (i jeżeli wyrok nadaje się do wykonania w drodze egzekucji) – nadawany jest z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności (art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c.). Na wniosek powoda sąd może wówczas nadać wyrokowi klauzulę wykonalności, który to dokument może stanowić podstawę
wszczęcia egzekucji przeciwko pozwanemu. Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy. Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie
dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się
go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.).
Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z
działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2 k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).

Strona powinna zwrócić uwagę sądu na uchybienie przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Zastrzeżenie można zgłosić najpóźniej na kolejnym posiedzeniu. Stronie zastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na to uchybienie w dalszym toku postępowania. Skutku tego nie niweczy wypowiedzenie lub cofnięcie pełnomocnictwa. Nie dotyczy to sytuacji, gdy chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu lub gdy strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy (art. 162 k.p.c.). Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy. Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie
dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się
go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.).
Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z
działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2 k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).

Niestawiennictwo stron w zasadzie nie tamuje rozpoznania sprawy. Sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika. Sąd ustala tożsamość osoby wezwanej lub zawiadomionej na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość. O przyczynach uniemożliwiających stawiennictwo w wyznaczonym terminie należy natychmiast zawiadomić sąd.
Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego (art. 2141 § 1 k.p.c.). Wykaz lekarzy sądowych znajduje się na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Warszawie – (http://bip.warszawa.so.gov.pl/artykuly/239/lekarze-sadowi). Wymogu powyższego nie stosuje się do osób pozbawionych wolności, których usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby regulują odrębne przepisy. Informacje o miejscach, dniach i godzinach przyjęć lekarzy sądowych,
wraz z ich imieniem i nazwiskiem oraz numerem telefonu, wywiesza się na tablicach w siedzibach sądów, prokuratur, komend i komisariatów policji, innych organów uprawnionych do prowadzenia dochodzeń, okręgowej rady adwokackiej i rady okręgowej izby radców prawnych, właściwych dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego, a także w miejscach wykonywania zawodu lekarza przez lekarzy sądowych (art. 8 ust. 1 w zw. z art. 7 ust 3 ustawy o lekarzu sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 123, poz. 849, z późn. zm.). Sąd może skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy (art. 214 § 2 k.p.c.). Jeżeli w
sprawach małżeńskich, rodzinnych oraz opiekuńczych strona wezwana do osobistego stawiennictwa nie stawi się bez usprawiedliwionych powodów, sąd może ją skazać na grzywnę (art. 458 k.p.c. w związku z art. 429 k.p.c.). Każda ze stron może w piśmie procesowym żądać przeprowadzenia rozprawy pod jej nieobecność (art. 209 k.p.c.). Pomimo takiego wniosku strony przewodniczący może zarządzić wezwanie strony do osobistego stawiennictwa (art. 208 § 1 pkt
1 k.p.c.). Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy. Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.). Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2 k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).

W razie konieczności wysłuchania stron lub innych osób, stosownie do okoliczności może się to odbyć przez wezwanie stron do złożenia odpowiednich oświadczeń na posiedzeniu albo wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska w piśmie procesowym lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość, o ile dają one pewność co do osoby składającej oświadczenie (art. 2261 k.p.c.). Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w przypadku ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron (art. 299 k.p.c.). Za osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym sąd decyduje czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy też niektóre z nich. Za Skarb Państwa sąd może przesłuchać
w charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej jednostki organizacyjnej, z działalnością której wiąże się dochodzone roszczenie, lub inne wskazane osoby (art. 300 k.p.c.). Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, albo gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności (art. 302 § 1 k.p.c.). W każdej sprawie o rozwód i separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron (art. 432 k.p.c.).1 k.p.c.). Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy.
Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się
go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.).
Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z
działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).

Strony mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt. Treść protokołów może być także udostępniana w postaci elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Strony mają prawo do otrzymania z akt sprawy zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku, chyba że protokół został sporządzony wyłącznie pisemnie. Przewodniczący wydaje z akt sprawy zapis dźwięku, jeżeli wydaniu zapisu obrazu i dźwięku sprzeciwia się ważny interes publiczny lub prywatny. Jeżeli posiedzenie odbyło się przy drzwiach zamkniętych strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy jedynie zapisu dźwięku (art. 9 k.p.c.). Protokół z posiedzenia jawnego jest co do zasady sporządzany w formie elektronicznej (e-protokół) poprzez utrwalenie przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie. Obok protokołu w formie nagrania sekretarz sądowy pod nadzorem sędziego sporządza tzw. protokół skrócony. Ma on postać papierową i wszywany jest do akt sprawy. W protokole tym zawarte są najważniejsze informacje dotyczące sprawy i czynności podejmowanych
przez uczestników postępowania (oznaczenie sądu, stron i obecnych na posiedzeniu pełnomocników, miejsce i datę posiedzenia, nazwiska sędziego i protokolanta, wymienienie zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu, czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu – mają one charakter obligatoryjny). Każdy zapis w protokole skróconym przyjmuje postać adnotacji powiązanej z odpowiednim miejscem w nagraniu. Pisemny protokół papierowy w tradycyjnej formie może zostać sporządzony tylko w sytuacji, gdy sala rozpraw, na której następuje rozpoznanie sprawy
nie została wyposażona w urządzenia pozwalające na rejestrację rozprawy lub nastąpiła awaria systemu uniemożliwiająca dokonanie takiego nagrania.
Nie jest wymagane zezwolenie sądu na utrwalanie przez strony lub uczestników postępowania przebiegu posiedzeńi innych czynności sądowych, przy których są obecni, za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Strony i uczestnicy postępowania uprzedzają sąd o zamiarze utrwalenia przebiegu posiedzenia lub innej czynności sądowej za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Sąd zakazuje stronie lub uczestnikowi postępowania utrwalenia przebiegu
posiedzenia lub innej czynności sądowej za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk, jeżeli posiedzenie lub jego część odbywa się przy drzwiach zamkniętych lub sprzeciwia się temu wzgląd na prawidłowość postępowania (art. 91 k.p.c.). Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy.
Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się
go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.).
Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).

Z uprawnienia przewidzianego w przepisach postępowania stronom i uczestnikom postępowania nie wolno czynić użytku niezgodnego z celem, dla którego je ustanowiono (nadużycie prawa procesowego). Gdy sąd stwierdzi nadużycie prawa procesowego przez stronę, może w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie:
1) stronę nadużywającą skazać na grzywnę;
2) niezależnie od wyniku sprawy, odpowiednio do spowodowanej tym nadużyciem prawa procesowego zwłoki w jej rozpoznaniu, włożyć na stronę nadużywającą obowiązek zwrotu kosztów w części większej, niż wskazywałby wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości;
3) na wniosek strony przeciwnej:
a) przyznać od strony nadużywającej koszty procesu podwyższone odpowiednio do spowodowanego tym nadużyciem zwiększenia nakładu pracy strony przeciwnej na prowadzenie sprawy, nie więcej jednak niż dwukrotnie;
b) podwyższyć stopę odsetek zasądzonych od strony, której nadużycie spowodowało zwłokę w rozpoznaniu sprawy, za czas odpowiadający tej zwłoce, z tym że stopa może zostać podwyższona nie więcej niż dwukrotnie; przepisów o maksymalnej dopuszczalnej wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie nie stosuje się (art. 2262 k.p.c.).
Niedopuszczalny jest wniosek o wyłączenie sędziego:
1) oparty wyłącznie na okolicznościach związanych z rozstrzygnięciem przez sąd o dowodach;
2) złożony po raz kolejny co do tego samego sędziego z powołaniem tych samych okoliczności.
Wniosek, o którym mowa w § 1, pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego wniesieniem. O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego wniesieniem zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego pisma (art. 531 k.p.c.). Niedopuszczalne jest zażalenie wniesione jedynie dla zwłoki w postępowaniu.
Za zażalenie wniesione jedynie dla zwłoki w postępowaniu uważa się:
1) drugie i dalsze zażalenie wniesione przez tę samą stronę na to samo postanowienie,
2) zażalenie na postanowienie wydane w wyniku czynności wywołanych wniesieniem przez tę samą stronę wcześniejszego zażalenia, chyba że okoliczności sprawy wykluczają tę ocenę (art.3943 k.p.c.).
Niedopuszczalny jest wniosek o sprostowanie, o uzupełnienie i o wykładnię wyroku złożony jedynie dla zwłoki w postępowaniu. Za wniosek złożony jedynie dla zwłoki w postępowaniu uważa się drugi i dalszy wniosek złożony przez tę samą stronę co do tego samego wyroku, chyba że okoliczności sprawy wykluczają tę ocenę. Wniosek niedopuszczalny pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego złożeniem. O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego złożeniem zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego pisma (art. 3501 k.p.c.). Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy. Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie
dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia postępowania.
Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę odnotowuje się w planie. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia przygotowawczego. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się
go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony niezamieszkałej w na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, która ustanowiła pełnomocnika do doręczeń. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków (art. 2059 – 20510 k.p.c.).
Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z
działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (art. 20512 § 1 i 2 k.p.c.). Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów (art. 20511 § 4 k.p.c.).